zero yen houses

downloaded from wikipedia/commons; made by chris 73

 * De Nederlandse tekst vind je verderop *

In Japan, as in the rest of the world, poverty is growing. The economic crisis makes it harder to find a decent job and the new labour regulations make it even harder to earn a decent living. Japan used to have very strong employee protection laws - probably the best among high income countries - but that is something of the past now. Recent laws have paved the way for a more flexible labour market. For many people, this means temporary jobs, lower incomes, and less social security. Homelessness is growing as a result. In 2009, government officials counted 15,800 homeless people but organizations working with the homeless claim that this is much higher and, in fact, somewhere between 25,000 and 50,000.

This parallels trends in the USA and Europe where increasingly more people are struggling financially. What I find interesting is that some of the ways in which the people here cope with their unfortunate situation are typically Japanese. Take, for example, the capsule hotels located at train stations. Originally, these ‘hotels’ were developed to provide cheap and basic overnight accommodation for guests like the salarymen - Japanese office workers - who missed their last train home. Today, many capsules are used by homeless people on a regular basis. The hotel management then introduced a reduced price for long stay dwellers, who are mostly temporary, low wage workers. As an extra, these hotels offer a common living room, shared bathrooms, and storage facilities. Further, the government has passed legislation that allows people to register their capsules as their official abode.

Another typically Japanese phenomenon is the presence of little self-made houses under the bridges along riversides. They look pretty solid. They are made of discarded wood and usually covered with the blue plastic mats that Kyoto’s residents use en mass for picnics and outdoor festivities and then throw away. What’s interesting is that the space around these dwellings is remarkably clean and neat. I frequently see shoes lined up in a row outside the entrance and a bike parked off to the side so that others can easily pass by. The one close to my office even has a little garden and a dog house.

The young architect, Kyohei Sakaguchi, was also fascinated by these little houses, and while reading his book, The Zero Yen House (www.0yenhouse.com), the notion of the recycle community came to mind. The houses and often their interiors are made of discarded material (some use car batteries for lighting) and residents frequently earn their living by trading recyclables like cans and paper. It seems that these settlements as well have a sort of legalised status; their presence is permitted by the authorities and the local community is often involved in the recycling activities. Of course, it is, by no means, my intention to romanticize the lifestyle lived by those at the margins of urban life. Without doubt, it must be a hard life, in particular in the cold winter months and I have also noticed some very tragic persons indeed. However, I can’t help but to be fascinated by the disciplined way the homelessness manifests itself here. How people organise their life in the margins of this society, I find very Japanese. 

 
De 0-Yen huizen

Ook in Japan neemt de armoede toe. Door de economische crisis is het moeilijker een baan te vinden,en de nieuwe arbeidswetten maken het bovendien lastiger om een goed inkomen te verdienen. Japan had altijd een uitstekende arbeidsbescherming, beter dan Europa en de USA. Maar dat is voorbij. De nieuwe regelgeving is bedoeld voor flexibilisering van de arbeidsmarkt. Dat betekent: meer tijdelijke banen, lagere inkomens en minder sociale zekerheden. Daarmee groeit het aantal armen. In 2009 waren er volgens tellingen van de overheid 15.800 daklozen. Hulp organisaties schatten het aantal tussen de 25.000 en 50.000.
In de V.S. en Europa zien we vergelijkbare ontwikkelingen. Bepaalde oplossingen die mensen hier bedenken, zijn echter typisch Japans. Neem bijvoorbeeld de 'capsule-hotels’ die je bij de stations ziet. Oorspronkelijk zijn deze hotels bedoeld als eenvoudige, goedkope slaapplaats voor salarymen - de Japanse beambten – die de laatste trein gemist hebben na een avondje uit. Maar tegenwoordig worden de capsules door daklozen gebruikt, vaak voor langere tijd. De hotels hebben bijgevolg hun prijzen aangepast voor deze groep, waarvan de meeste overigens gewoon werken, zij het in tijdelijke banen tegen een laag loon. Als extra faciliteit , bieden de capsule hotels nu een gemeenschappelijke woonkamer en badkamers en de mogelijkheid om spullen op te slaan. Van overheidswege is deze woonsituatie nu min of meer geautoriseerd. De capsules kunnen als verblijfplaats geregistreerd worden, zodat mensen een officieel postadres hebben. 
 
Een ander typisch Japans fenomeen zijn de kleine zelfgemaakte huizen die je onder de bruggen op de rivieroevers ziet. De mini-huisjes zien er stevig uit, gemaakt van afvalhout en meestal afgedekt met de blauwe plastic matten die de inwoners van Kyoto massaal gebruiken bij picknicks en andere open lucht festiviteiten en daarna weggegooid worden. Rond de woninkjes is het opvallend netjes en schoon; de schoenen staan in een keurig rijtje naast de ingang, de fiets wordt zo dicht mogelijk tegen de zijkant geparkeerd zodat mensen er gemakkelijk langs kunnen lopen. Het huisje dicht bij mijn kantoor, heeft zelfs een tuin en een hondenhokje.
 
Ook de jonge architect Kyohei Sakaguchi is gefascineerd door de kleine huizen en hun bewoners. Toen ik zijn boek The Zero Yen House (www.0yenhouse.com) las , kwam het idee van de kringloop-gemeenschap bij me op. De huisjes zijn gemaakt van afvalmateriaal; huisraad en kleding zijn meestal tweedehands; de batterijen en accu’s voor de verlichting komen van de vuilnis en bewoners verdienen hun kostje met handel in blik, papier en ander hergebruik materiaal, dat ze in de buurt ophalen. En ook nu weer heeft de overheid de situatie gelegaliseerd.

Natuurlijk is het niet mijn bedoeling deze leefstijl in de marges van de stad te romantiseren. Het lijkt me een hard bestaan, zeker in de koude wintermaanden. Maar ik ben wel onder de indruk van de manier waarop mensen hun bestaan weten te organiseren en van de Japanse discipline die zelfs tot in deze marges zichtbaar blijft.